تاریخچه
در نخستین روزهای پس از انقلاب بهمن ۵۷، دولت موقت که به علت فروپاشی قوای انتظامی و نظامی فاقد ابزار لازم برای اعمال حاکمیت بر کشور بود، درصدد بر آمد تا نیرویی مسلح بنام گارد ملی به وجود آورد. به همین منظور، حسن لاهوتی حکمی از سید روح‌الله خمینی برای تشکیل این نیرو دریافت کرد. با پیشنهاد محمد توسلی نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای آن برگزیده شد. در حکم خمینی تأکید شده بود که سپاه پاسداران زیر نظر دولت موقت فعالیت خواهد کرد.[۳] هدف از تشکیل این نهاد نیز حفظ انضباط در شهرها و روستاها، جلوگیری از تحریک و توطئه، جلوگیری از خرابکاری در موسسات دولتی و ملی و مراکز عمومی و سفارتخانه‌ها، جلوگیری از رسوخ عناصر فرصت‌طلب و ضدانقلابی در داخل صفوف مردم، اجرای دستور دولت موقت و اجرای احکام دادگاه‌های فوق‌العاده اسلامی، ذکر شده بود.[۴] دولت موقت دکتر ابراهیم یزدی را به عنوان معاون نخست‌وزیر در امور انقلاب، مأمور کرد که با لاهوتی برای تشکیل این نیرو همکاری کند. اساسنامه سپاه در اواخر بهمن ۱۳۵۷ در باغشاه و در حین جمع‌آوری سلاح‌های پخش شده در روزهای انقلاب تکمیل شد. در ۹ اسفند ۱۳۵۷ در جلسه‌ای در پادگان عباس‌آباد که با حضور ابوشریف، محسن رفیقدوست، مرتضی الویری، علی محمد بشارتی، محمد غرضی، حسن جعفری، علی فرزین، ضرابی، اصغر صباغیان، تهرانچی و علی دانش‌منفرد تشکیل می‌شود، علی دانش‌منفرد به عنوان فرمانده سپاه پاسداران انتخاب شد. محسن رفیقدوست مسوول تدارکات، بشارتی مسوول اطلاعات و مرتضی الویری مسوول روابط عمومی سپاه شد.[۳] آنها با جلب همکاری عده‌ای از اعضای انجمن‌های اسلامی دانشجویان ایرانی در آمریکا و کانادا ساختمان ساواک در خیابان سلطنت‌آباد (پاسداران کنونی) را مقر اصلی خود قرار دادند و در مراکزی چون هنگ نوجوانان (مکان مورد استفاده برای دانشگاه امام حسین (ع) و دافوس کنونی سپاه) و پادگان سعدآباد، با کمک عده‌ای از جمله برخی تکاوران تیپ نوهد، به جذب و آموزش سیاسی، عقیدتی و نظامی داوطلبان پرداختند.
همزمان با تشکیل سپاه پاسداران، گروه‌های مسلح موازی دیگر نیز بطور خودجوش برای حفظ انقلاب تشکیل شده بودند همچون:
-
-
- گارد انقلاب در پادگان جمشیدیه به سرپرستی عباس آقازمانی و مورد حمایت موسوی اردبیلی
- گارد دانشگاه‌ها یا پاسا به سرپرستی محمد منتظری و مورد حمایت سید محمد بهشتی. این گروه عمدتاً عده‌ای از عناصر مبارز را که در لبنان آموزش چریکی دیده و به کشور برگشته بودند، دربر می‌گرفت. محسن آرمین از جمله اعضا گارد دانشگاه بود.
- نیروهای مسلح سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی به سرپرستی محمد بروجردی و مورد حمایت مرتضی مطهری
-
وجود این چهار گروه مسلح موازی، اختلاف‌ها و اصطکاک‌هایی را در پی داشت. این مسئله در شورای انقلاب طرح و سرانجام تصمیم گرفته شد که هاشمی رفسنجانی با هماهنگ کردن این گروه‌ها و یک‌پارچه کردن آنها، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را شکل دهد. پس از تخصیص بودجه ۱۲۰ میلیون تومانی به سپاه از سوی دولت موقت سپاه قدرتمندتر از قبل تصمیم به ادغام سایر نیروها در خود گرفت. در تاریخ ۱۸ فروردین ۱۳۵۸، همه این گروه‌ها با سپاه پاسداران ادغام شدند و جواد منصوری به عنوان فرمانده سپاه انتخاب شد. به فاصله اندکی پس از او عباس آقازمانی مشهور به (ابوشریف) فرماندهی سپاه و فرماندهی عملیات آن را بر عهده گرفت. پس از ادغام، محسن رضایی، محسن رفیقدوست و عباس دوزدوزانی در اواخر فروردین ۱۳۵۸ به دیدار خمینی در قم رفتند و خواستار استقلال سپاه از دولت موقت شدند.
در این دیدار خمینی برخلاف جهت‌گیری پیشین خود مبنی بر نظارت دولت موقت بر سپاه، دستور تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی زیر نظر شورای انقلاب را صادر کرد. در پی این فرمان، گروه دوازده نفره اساسنامه‌ای را در ۹ ماده و ۹ تبصره تهیه کرد که به تصویب شورای انقلاب رسید. به دنبال آن شورای فرماندهی سپاه تشکیل گردید و اعضای آن احکام خود را از شورای انقلاب دریافت کردند. به این ترتیب در ۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با انتشار بیانیه‌ای رسماً اعلام موجودیت کرد.
با توجه به اینکه مهم‌ترین مأموریت سپاه، حفاظت از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن بود، این تشکیلات تازه‌تأسیس تیم‌ها، دسته‌ها، گروهان‌ها و گردان‌های عملیاتی را صرفاً برای عملیات شهری و حفظ و ارتقای امنیت داخلی کشور شکل داد. در هر شهر و شهرستانی، سپاه به تناسب نیرویی که جذب می‌کرد و وسعت سرزمینی و حساسیت‌های امنیتی خاصی که آن منطقه داشت، وضعیت خود را سامان می‌داد.
نخستین فرمانده سپاه پس از شورای فرماندهی، محسن رضایی است که در ۲۸ سالگی توسط خمینی به این سمت منصوب شد (تا قبل از این انتخاب فرمانده سپاه با شورای انقلاب اسلامی بود). محسن رضائی برای مدت ۱۸ سال فرماندهی این نهاد را بر عهده داشت ولی در سال ۱۳۷۷ از فرماندهی سپاه استعفاء کرد و قائم مقام او سید یحیی صفوی مشهور به رحیم صفوی از سوی سید علی خامنه‌ای به این سمت منصوب شد. در ۱۰ شهریور ۱۳۸۶ دوره مسئولیت ۱۰ ساله وی در فرماندهی سپاه به پایان رسید و سید علی خامنه‌ای به جای وی سرتیپ پاسدار محمدعلی جعفری فرمانده سابق نیروی زمینی سپاه را به فرماندهی سپاه پاسداران برگزید و او را از درجه سرتیپی به درجه سرلشگری ارتقاء داد.
ساختار سازمانی
ساختار فرماندهی سپاه به شکلی است که در راس آن فرمانده کل قرار دارد. پس از او جانشین یا قائم مقام قرار می‌گیرد و پس از او نیز رئیس ستاد مشترک حائز اهمیت است که به طور مستقیم با فرمانده کل در بالا و با فرماندهان نیروهای پنجگانه در پایین مرتبط است. فرمانده کل سپاه مستقیماً توسط رهبری انتخاب می‌گردد و جانشین و فرماندهان ستاد مشترک و نیروها به پیشنهاد فرمانده کل و با تصویب و حکم رهبری انتخاب می‌شوند.
سپاه پاسداران شامل ۵ نیرو،[۵] با ماموریت‌های متفاوت است:
- نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
- نیروی هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
- نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
- نیروی مقاومت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (بسیج)
- نیروی قدس
و همچنین ستاد مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که مسئولیت هماهنگی و فرماندهی نیروهای پنجگانه را بر عهده دارد. دو ساختار دیگر در سپاه به نام‌های حوزه نمایندگی ولی فقیه و سازمان حفاظت اطلاعات وجود دارد که اولی کاملاً مستقل از ساختار فرماندهی و مستقیماً زیر نظر رهبری قرار دارد و دومی نیز تقریباً مستقل از فرماندهی است و فرمانده آن را رهبری با پیشنهاد فرمانده سپاه انتخاب می‌کند و فرمانده آن مستقیماً با دفتر عمومی حفاظت اطلاعات در دفتر رهبری و شخص رهبر مرتبط است و به او گزارش می‌دهد.[۶][۷][۸]
محمدعلی جعفری با دسته‌بندی تهدیدات علیه جمهوری اسلامی به تهدیدهای نرم، نیمه‌سخت (شورش‌های مردمی بدون سلاح گرم،[۹] تهدیدهای اقتصادی-سیاسی داخلی و خارجی[۱۰]) و سخت (شورش‌های مسلحانه، جنگ داخلی و جنگ خارجی) وظیفه مبارزه با تهدید نرم را به بسیج غیرنظامی، نیمه‌سخت را به بسیج نظامی و سخت را به نیروی زمینی سپاه و بسیج نظامی محول می‌کند.[۱۱]
فعالیت اقتصادی
بر اساس تحقیقات مؤسسه رند، سپاه پاسداران ایران از زمان پایان جنگ ایران و عراق تاکنون با انعقاد ۷۶۵۰ قرارداد از طریق مؤسسات وابسته به خود فعالیت‌های اقتصادی گسترده‌ای داشته‌است.
روزآنلاین از تحلیل‌گران اقتصادی ایران نقل کرده که درآمد حاصل از فعالیت سپاه در «عرصه‌های قانونی اقتصاد» تا ۱۲ میلیارد دلار در سال می‌رسد.[۱۲] البته هیچ گزارش مالی دربارهٔ فعالیت‌های اقتصادی سپاه منتشر نمی‌شود و بودجه آن نیز محرمانه‌است.[۱۳]
این نهاد در حوزه‌های نفت و گاز، راه‌سازی، سدسازی و ساخت تونل، کشاورزی، مخابرات (به عنوان سهامدار عمده شرکت مخابرات ایران)، ساختمان سازی و حتی جراحی‌های سرپایی با لیزر حضور فعال دارد. به علاوه با در اختیار داشتن ۴۵٪ سهام شرکت بهمن در تولید خودروی مزدا شریک است.
همچنین علی لاریجانی در نشستی با فرماندهان و مسئولین قرارگاه خاتم‌الانبیا به آنان توصیه کرد که فعالیت‌های سپاه پاسداران رقابت‌سوز نباشد بلکه به دنبال رقابت‌سازی باشد.[۱۴]
سپاه گاه برای ابراز ناخرسندی خود از انعقاد قراردادهای اقتصادی دست به نمایش قدرت می‌زند. به عنوان مثال در سال ۲۰۰۴ دولت سید محمد خاتمی هنگام افتتاح فرودگاه بین‌المللی امام خمینی در تهران مجبور شد قراردادی را که با یک شرکت ترکیه‌ای بسته بود لغو کند زیرا پاسداران، خشمگین از اینکه خود طرف قرارداد نبودند، باند فرودگاه را در روز افتتاح اشغال کردند.[۱۲] همچنین یکی از نمایندگان مجلس ایران در جلسه علنی مجلس، در مورد وجود ۶۰ بندر غیرقانونی متعلق به این نهاد نظامی دست به افشاگری زد.[۱۲]
اتهام فساد اطلاقی از سوی حسن روحانی
حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران، روز دوشنبه (۱۷ آذر، ۸ دسامبر ۲۰۱۴) در همایش ملی «ارتقای سلامت اداری و مبارزه با فساد» در تهران، نسبت به شکسته شدن «قبح رشوه، دزدی و فساد» در کشور هشدار داد. وی گفت: «گزارش‌هایی به گوش می‌رسد که زیرمیزی‌ها تبدیل به رومیزی شده، در حالی‌که در قدیم بیشتر زیرمیزی مطرح بود، یعنی قبح این مسئله وجود داشت.»
او در ادامه سخنان خود، بدون نام‌بردن از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تمرکز قدرت در یک نهاد را عاملی برای ایجاد فساد دانست. روحانی گفت: «اگر اطلاعات، تفنگ، پول، سرمایه، سایت، روزنامه و خبرگزاری را همه یکجا جمع کنیم ابوذر و سلمان هم فاسد می‌شوند.» سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حال حاضر بر بسیاری از نهادهای اقتصادی، سرویس‌های اطلاعاتی و گروه‌های رسانه‌ای ایران تسلط دارد.[۱۵]
فعالیت سیاسی
افراد طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و دستور سید روح‌الله خمینی[۱۶][۱۷] و سید علی خامنه‌ای سپاهیان تا هنگامی که در سازمان سپاه خدمت می‌کنند حق فعالیت در زمینه‌های سیاسی را ندارند.
محمدباقر ذوالقدر معاون سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود و در دولت نهم (محمود احمدی‌نژاد) به سمت معاونت وزارت کشور و معاون امنیتی انتظامی این وزراتخانه منصوب شد. روابط عمومی وزارت کشور اعلام کرد چون سردار ذوالقدر با حکم سید علی خامنه‌ای در سمت «جانشین فرماندهی کل سپاه» فعالیت داشت، با کسب مجوز از وی به سمت جدید منصوب شد.[۱۸]
اتهام جاسوسی در کویت
یک گروه هفت نفرهٔ متهم به جاسوسی برای سپاه پاسداران جمهوری اسلامی در کویت دستگیر شدند. در خانه یکی از این افراد که به اتهام خود اعتراف کرده‌اند، یک رشته اسناد، دستگاه پیشرفته ارتباطات و ۲۵۰ هزار دلار پول یافت شده است. افراد دستگیرشدهٔ مظنون به جاسوسی وابسته به سپاه پاسداران جمهوری اسلامی، در مورد جمع‌آوری اطلاعاتی در مورد پایگاه‌های آمریکا در کویت و نهادهای حساس کویتی به کار گمارده شده بودند.[۱۹][۲۰]
اتهام‌بمب گذاری در عربستان
با انتشار اسناد بسیار محرمانه دولت بیل کلینتون، مشخص شد او در تابستان ۱۹۹۹ در پیامی کتبی به محمد خاتمی همتای ایرانی خود، سپاه پاسداران را مسئول بمبگذاری برج‌های خبر در عربستان سعودی دانسته و خواستار استرداد متهمین این حادثه بوده‌است. در مقابل دولت وقت ایران اتهام‌های آمریکا را نادرست و غیرقابل پذیرش می‌خواند و تأکید می‌کند هیچ سازمان وابسته به جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گونه دخالتی در طراحی، پشتیبانی و یا اجرای این بمبگذاری نداشته است.[۲۱] البته ویلیام پری، وزیر دفاع آمریکا در زمان بیل کلینتون، در سال ۲۰۰۷ اعلام کرد به این نتیجه رسیده‌اند که بمبگذاری کار القاعده بوده و نه ایران البته هیچ‌گاه ثابت نشد که این کار توسط سپاه انجام شده باشد عده‌ای معتقدند که این کار سازمان موساد و سیا برای تخریب چهره سپاه بوده است.[۲۲]
اتهام‌بمب گذاری در بحرین
مقام‌های امنیتی بحرین چند نفر را به اتهام دست داشتن در بمبگذاری در روستای ستره دستگیر کرده و گفته‌اند مواد به کار رفته در این بمبگذاری مشابه با موادی است که «از ایران قاچاق شده» است. وزارت کشور بحرین اعلام کرده که مواد منفجره به کاررفته در بمبگذاری روز سه‌شنبه (۶ مرداد/۲۸ ژوئیه)، مشابه مواد منفجره‌ای است که روز شنبه گذشته (۳ مرداد/۲۶ ژوئیه) توقیف شد. به دنبال کشف این مواد، مقام‌های بحرین اعلام کردند که این «توطئه برای قاچاق سلاح و مواد منفجره از ایران» به بحرین بوده است. در این رابطه دو نفر دستگیر شده‌اند.[۲۳]
پلیس بحرین روز سه‌شنبه گروهی را به اتهام دست داشتن در حادثه بمبگذاری در مقابل یک مدرسه دخترانه در روستای ستره دستگیر کرد. شیخ خلیفه بن سلمان آل خلیفه، نخست وزیر بحرین با صدور بیانیه‌ای بدون نام بردن از کشوری خاص، بمبگذاری را «تلاش خارجی» برای ضربه به ثبات کشورش دانست.[۲۳]
این بمبگذاری در روستای شیعه نشین ستره از سخت‌ترین حملات تروریستی از سال ۲۰۱۴ تاکنون بود که در آن شش نفر زخمی و دو پلیس کشته شدند.[۲۳]
بمب گذاری در هند
به گزارش یک روزنامه هندی، پلیس این کشور اعلام کرده است که عاملان سؤقصد نافرجام به جان یک دیپلمات اسرائیلی در دهلی نو، اعضای سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران بوده‌اند. در این سؤ قصد که ماه فوریه گذشته صورت گرفت، همسر وابسته نظامی اسرائیل در دهلی به شدت زخمی شد. به گزارش رادیو فردا روزنامه «تایمز آو ایندیا» روز دوشنبه نوشت: پلیس هند پس از تحقیقات گسترده، به این نتیجه رسیده است که پنج تن از اعضای سپاه پاسداران ایران با همکاری یک روزنامه‌نگار هندی این سؤقصد را اجرا کردند. بر اساس این گزارش، سردسته این گروه «هوشنگ افشار ایرانی» نام دارد و هدایت کننده سؤ قصد علیه اسرائیلی‌ها در تایلند و گرجستان نیز بوده است. پلیس بین‌المللی (اینترپل) در ماه مارس برای چهار تن از این متهمان حکم جلب بین‌المللی صادر کرده بود ولی این نخستین بار است که هند اعلام می‌کند که این افراد اعضای سپاه پاسداران هستند. روزنامه «تایمز آو ایندیا» نوشته است که «جزئیات مربوط به این متهمان در اختیار ایران قرار گرفته است». پلیس هند می‌گوید که توطئه گران اصلی با ویزای گردشگری وارد این کشور شده بودند و پس از انجام عملیات خاک هند را ترک کردند.[۲۴][۲۵][۲۶][۲۷]
اتهام همدستی با محمد مُرسی
دادستانی مصر او را به اتفاق ۳۵ نفر دیگر به همکاری با جنبش فلسطینی حماس، گروه لبنانی حزب‌الله و سپاه پاسداران ایران برای انجام حملات تروریستی در مصر متهم کرده است.[۲۸]
فعالیت نظامی
سرکوب شورشیان سوریه
به گزارش ورلد تریبیون از مخالفین بشار أسد - رئیس جمهور سوریه - ایران نیروهای سپاه پاسداران را جهت سرکوبی هزاران تظاهرات کننده مخالف بشار أسد فرستاده است. آنها می‌گویند سپاه پاسداران صدها کوماندو را به‌وسیلهٔ بالگرد به شهر درعا اعزام کرده است. در درگیری‌های درعا در ۱۸ مارس ۲۰۱۱، ۵ شهروند سوریه‌ای کشته شده‌اند. منابع مخالفین همچنین اعلام کرده است که علاوه بر سپاه پاسداران، حزب‌الله لبنان نیز در سرکوب مردم دست داشته است. آنها می‌گویند هر دو نیروی خارجی، شامل نیروی ضد شورش، تفنگداران و حمایت هوایی جهت کمک به سازمان‌های نظامی و اطلاعاتی سوریه بودند.[۲۹]
به گزارش خبرگزاری فرانسه از واشنگتن، مقامات آمریکایی روز جمعه به این خبرگزاری گفتند که تهران برای کمک به سرکوب اعتراضات ضد حکومتی در سوریه، سلاح در اختیار رژیم بشار اسد قرار می‌دهد. به گفته این منابع، سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی ویژه قدس وابسته به سپاه پاسداران در ماه ژانویه در پایتخت سوریه حضور داشته و با مقامات رژیم دمشق از جمله بشار اسد دیدار کرده است. مقامات آمریکایی گفتند، حضور فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران در سوریه برای بررسی اوضاع بحرانی این کشور و راه‌های کمک به رژیم بشار اسد جهت سرکوب اعتراضات ضد حکومتی در سوریه بوده است. به گفته این مقامات آمریکایی، دیدار سردار قاسم سلیمانی از سوریه بخوبی نشان می‌دهد که تهران کمکهای نظامی و تجهیزات امنیتی در اختیار رژیم دمشق می‌گذارد تا از آن برای سرکوب مخالفان سوری استفاده کند.[۳۰]
اسماعیل قاآنی، جانشین فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، در مصاحبه‌ای با خبرگزاری دانشجویان ایران «ایسنا» اعتراف کرد که جمهوری اسلامی ایران در عملیات نظامی، شبه‌نظامی و غیرنظامی در سوریه همگام با رژیم بشار اسد شرکت دارد. متن این مصاحبه کوتاه پس از قرار گرفتن بر روی خروجی سایت خبرگزاری «ایسنا» حذف گردید و پس از آن نیز هیچ توضیحی از سوی مقام‌های رسمی جمهوری اسلامی ایران در مورد اظهارات این فرمانده ارشد سپاه قدس داده نشد. سردار قاآنی در این مصاحبه گفته است: «اگر جمهوری اسلامی در سوریه حضور نداشت، کشتار مردم آن چند برابر شده بود».[۳۱][۳۲][۳۳][۳۴][۳۵][۳۶]
حضور در خاک عراق
سپاه پاسداران، در عراق حضور لجستیکی-نظامی دارد؛ برای مثال، سردار قاسم سلیمانی، فرمانده کل نیروی قدس سپاه پاسداران، در جریان علمیات آزادسازی شهر تکریت از دست داعش، حضور داشت و عکس او هم در رسانه‌ها، منتشر شده است.[۳۷][۳۸]
تولید موشک بالستیک
![[نشان]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wiki_letter_w_cropped.svg?uselang=fa){kind=small} |
این بخش نیازمند گسترش است. |
به گفته آنتونی کوردزمن، سپاه پاسداران جهت اغراق در تعداد و کاراکتر موشک‌هایش در یک رزمایش، اقدام به استفاده از نرم‌افزار فتوشاپ برای دستکاری فیلم ضبط شده کرد.[۳۹]
تحریم‌های بین‌المللی
- بر اساس توافق وزیران خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا، تمام حساب‌های بانکی که به اعضا و وابستگان سپاه پاسداران تعلق دارند مسدود خواهد شدالبته سپاه پاسداران در اتحادیه اروپا هیچ حساب بانکی رسمی نداشته و با توجه به ایده ائوژی‌های ان نمی‌تواند حساب بانکی داشته باشد.[۴۰]
- استرالیا، نام رستم قاسمی، فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبیا سپاه پاسداران، را در فهرست تحریم‌های یک‌جانبه این کشور قرار داد.[۴۱]
- وزارت خزانه‌داری آمریکا در چارچوب اجرای قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت علیه ایران، فرمانده سپاه و وزیر دفاع ایران را به همراه نیروی هوایی و فرماندهی موشکی سپاه و شرکت مهندسی نفت و گاز سپانیر و شرکت راه ساحل وابسته به قرارگاه خاتم‌الانبیا در فهرست تحریم خود قرار داد. محمدعلی جعفری، فرمانده سپاه پاسداران، محمدرضا نقدی، فرمانده بسیج، و احمد وحیدی، وزیر دفاع، در فهرست افراد مورد تحریم قرار گرفتند.[۴۲]
-
پانویس
- اصل ۱۵۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
- «سپاه پاسداران از تغییر ساختاری تا آرایش امنیتی» (فارسی). بی‌بی‌سی فارسی، ۶ آبان ۱۳۸۸. بازبینی‌شده در ۶ آبان ۱۳۸۸.
- «ناگفته‌های سپاه پاسداران در گفتگوی شهروند امروز با محسن رفیقدوست» (فارسی). شهروند امروز، ۶ بهمن ۱۳۸۶. بازبینی‌شده در ۱۸ آبان ۱۳۸۸.
- «از ویرانه‌های ساواک تا شبه ارتشی عظیم» (فارسی). رادیو فردا، ۱۳۸۶/۰۵/۲۵. بازبینی‌شده در ۲۰ آبان ۱۳۸۸.
- همشهری آنلاین
- گذر از الیگارشی روحانیت به الیگارشی روحانیت و سپاه(اخبار روز، ۲۲ مرداد ۱۳۸۵)
- موقعیت سپاه پاسداران و روحانیت در ساخت قدرت - ۲(اخبار روز، ۲۲ مرداد ۱۳۸۵)
- الیگارشی روحانیت به الیگارشی روحانیت و سپاه خش سوم: فعالیت اقتصادی سپاه(اخبار روز، ۲۲ مرداد ۱۳۸۵)
- کابینه دهم در معرض رأی نمایندگان مجلس - اخبار مرتبط - سرخط
- :: Psychological Operation - حکومت نرم و دکترین اقدام نامتقارن در جهاد نرم ::
- مانور شش روزه نیروی انتظامی در سطح شهر تهران | • ایران | Deutsche Welle | ۰۹٫۱۱٫۲۰۰۸
- «رشد مجتمع‌های صنعتی - نظامی» (فارسی). وبگاه روزآنلاین.
- «سپاه پاسداران و حضور در عرصه اقتصادی ایران» (فارسی).
- «فعالیت‌های سپاه رقابت‌سوز نباشد» (فارسی). وبگاه ایلنا.
- «روحانی تلویحاً سپاه پاسداران را به فساد متهم کرد». دویچه وله فارسی، ۸ دسامبر ۲۰۱۴.
- روح‌الله خمینی، صحیفه لزوم اجتناب اعضای سپاه پاسداران از ورود به جریانات سیاسی
- روح‌الله خمینی وصیت‌نامه
- محمدباقر ذوالقدر جانشین وزیر و معاون امنیتی انتظامی وزارت کشور شد فارس نیوز ۸۴/۰۹/۰۲
- http://www.dw.de/دستگیری-جاسوسان-سپاه-پاسداران-در-کویت/a-5528738
- http://www.alarabiya.net/articles/2011/03/29/143431.html
- «مکاتبات کلینتون و خاتمی در ماجرای انفجار الخُبَر» (فارسی). بی‌بی‌سی فارسی، ۱۰ خرداد ۱۳۸۹. بازبینی‌شده در ۱۱ خرداد ۱۳۸۹.
- Set Cookies
- «ایران به ارتباط با بمبگذاری اخیر در بحرین متهم شد». دویچه وله فارسی، ۷ ژوئیه ۲۰۱۵.
- «ادعای هند: عاملان سؤ قصد به دیپلمات اسرائیلی، عضو سپاه پاسداران بودند» (فارسی). ندای سبز آزادی، 07/30/2012. بازبینی‌شده در 07/30/2012.
- «پلیس هند پاسداران را مسئول حمله به دیپلمات‌های اسرائیلی دانست» (فارسی). دویچه وله، 07/30/2012. بازبینی‌شده در 07/30/2012.
- «انتشار گزارشی از 'نقش سپاه پاسداران در حمله به دیپلمات اسرائیلی در دهلی'» (فارسی). بی‌بی‌سی فارسی، 07/30/2012. بازبینی‌شده در 07/30/2012.
- «سپاه پاسداران مسئول حمله به سفارت اسرائیل در هند» (فارسی). ایران امروز، 07/30/2012. بازبینی‌شده در 07/30/2012.
- http://www.bbc.co.uk/persian/world/2014/02/140216_em-egypt-morsi-charges.shtml
- «Iran's IRGC attacks anti-Assad protesters in Syria». بازبینی‌شده در ۲۲-۰۳-۲۰۱۱.
- «Iran's Iran supplying weapons to Syria crackdown: US officials». بازبینی‌شده در ۲۲-۰۳-۲۰۱۱.
- «اعتراف «سپاه قدس» به دخالت مستقیم در درگیری‌های سوریه». بازبینی‌شده در ۲۲-۰۳-۲۰۱۱.
- «اعتراف به مشارکت در سرکوب مردم سوریه». بازبینی‌شده در ۲۲-۰۳-۲۰۱۱.
- «یکی از فرماندهان نیروی قدس سپاه «حضور مؤثر» این نیرو در سوریه را تأیید کرد». بازبینی‌شده در ۲۲-۰۳-۲۰۱۱.
- «جانشین سپاه قدس دخالت در حوادث سوریه را تأیید کرد». بازبینی‌شده در ۲۲-۰۳-۲۰۱۱.
- «از سوی جانشین فرمانده نیروی قدس سپاه:دخالت فیزیکی جمهوری اسلامی در سوریه تأیید شد». بازبینی‌شده در ۲۲-۰۳-۲۰۱۱.
- «مسئولان سپاه: نیروی قدس در سوریه حضور مؤثر دارد». بازبینی‌شده در ۲۲-۰۳-۲۰۱۱.
- عملیات ارتش عراق برای بازپس‌گیری تکریت با 'حضور قاسم سلیمانی'
- پیشروی نیروهای ارتش عراق در تکریت
- Cordesman، Anthony. Iran's Rocket and Missile Forces and Strategic Options. Rowman & Littlefield، ۲۰۱۵. ۸۲. بازبینی‌شده در ۳٫۶٫۲۰۱۵.
- «عزم اتحادیه اروپا برای افزایش فشار بر جمهوری اسلامی» (فارسی). دویچه‌وله، ۱۴ ژوئن ۲۰۱۰. بازبینی‌شده در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۰.
- «استرالیا، بانک ملت و شرکت خطوط کشتی‌رانی ایران را مورد تحریم قرار داد» (فارسی). وبگاه رسمی، ۲۵ خرداد ۱۳۸۹. بازبینی‌شده در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۰.
- «گسترش تحریم‌های آمریکا علیه افراد و شرکت‌های دولتی ایران» (فارسی). رادیو فردا، ۲۷ خرداد ۱۳۸۹. بازبینی‌شده در ۲۷ خرداد ۱۳۸۹.
مقام معظم رهبری و فرماندهی کل قوا
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای "مد ظله العالی"
تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی:
در نخستین روزهای پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 بنا به فرمان بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی (ره) به جوانان غیور و انقلابی ایران اسلامی، عده ای از دلسوختگان راستین و پیروان صدیق ولایت فقیه گردهم جمع شدند و نهاد مقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را پی ریزی کردند.
شاید در آن روزهای نخست که هدف سپاه را پاسداری از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن مطرح می کردند، تصور نمی رفت که چه مسئولیت سنگین و رسالت خطیری به عهده این تشکیلات تازه تأسیس خواهد بود؛ اما از آنجا که محرک حضور در این نهاد خدمت بی شائبه به انقلاب اسلامی و اطاعت محض و عاشقانه از مقام والای ولایت فقیه بود جملگی به عنوان بازوی توانمند ولایت فقیه، خویشتن را برای هر نوع مأموریت محوله آماده کرده بودند.
حضرت امام خمینی (ره) در دوم اردیبهشت سال 1358 طی فرمانی به شورای انقلاب اسلامی رسماً تأسیس این نهاد مقدس را اعلام کردند و شورای انقلاب با تأسیس شورای فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گام اساسی را در جهت سازماندهی این نهاد برداشت. سپاه نهادی نظامی در جهت اهداف و آرمانهای والای انقلاب اسلامی است و نامگذاری سالروز ولادت سالار شهیدان به نام روز پاسدار از این جهت است که سپاه آرمانی بزرگ و مقدس دارد که حفاظت و نگهبانی از نظام و حکومتی است که براساس اسلام ناب محمدی (ص) برپا شده است و داعیه تحقق نسبی آن را در جهان امروزی دارد و دامنه این آرمان تا زمان حکومت عدل جهانی امام مهدی (عج) نیز گسترده است و بدین لحاظ سپاه در افقی فرازمند، دارای آرمانهای مکتبی، انسانی و جهانشمول که باید همیشه حرکت خود را بدان سوی جهت دهد.
گرافیست ارشد
